Ngaran Anak Sasatoan

Anak anjing : kirik/kicik

Anak bagong : begu

Anak bandeng : nanar

Anak banteng : bangkanang

Anak bangbung : kuuk

Anak bangkong : buruy

Anak belut : kuntit

Anak bogo : cingok

Anak boncel : bayong

Anak buhaya : bocokok

Anak deleg/gabus : boncel/kocolan/kokocolan

Anak entog : titit

Anak embe : ceme

Anak gajah : menel

Anak hayam : ciak/pitik

Anak japati : piyik

Anak kancra : badal

Anak keuyeup : bonceret

Anak kuda : belo

Anak kukupu : hileud

Anak kutu : kuar

Anak lancah : aom

Anak lauk : kebul/burayak

Anak lele : nanahaon

Anak lubang : leungli

Anak maung : juag/aum

Anak meri : titit

Anak monyet : begog

Anak munding : eneng

Anak reungit : utek-utek

Anak sapi : pedet Anak ucing : bilatung

Rupa-Rupa Wangunan Imah Sunda Buhun

Badak heuay : potongan wangunan saung anu teu make wuwung, pasambungna hateup tukang jeung hareup saperti badak keur heuay

Capit gunting : potongan wangunan imah anu tungtung suhunanana make awi atawa kai dicagakkeun kawas gunting rek capit

Julang ngapak : potongan wangunan imah nu di hareup jeung di tukangna make sorondoy kawas jangjang julang keur ngapak

Suhunan jolopong : potongan wangunan imah anu suhunananangajolopong manjang, sok aya nu nyebut oge suhunan panjang atawa gagajahan

Tagog anjing : potongan wangunan saung anu meh samodel jeung potongan badak heuay ngan tungtung usukna patepung jeung tungtung usuk nu hareup, jadi wangunna ngeluk, kawas anjing keur nagog atawa keur jogo, sok aya nu nyebut oge jogo anjing

Ngaran Babagian Imah

Abig/ampig : bilik juru tilu dina pongpok leuit atawa pongpok imah

Balandar : sarupa balok wangunna pasagi opat dipasangdi luhur kuda-kuda pikeun nahan usuk dina rangka hateup

Bilik : pipinding imah nu di jieun tina anyaman awi nu meunang ngahuaan

Golodog : tetecean atawa tangga paranti unggah atawa turun ti imah (imah panggung)

Hateup : tutup imah di luhur sangkan iuh atawa ulah asup cihujan, dijieun tina daun eurih, daun kiray, daun sadang atawa daun kalapa

Jandela : lawang angin atawa cahaya dina bilik atawa dingding tembok nu bisa dibuka jeung ditutup cara panto

Kolong : rohangan di handapeun imah panggung

Lalangit : tutup rohangan imah beulah luhur (bagean para beulah handap)

Lincar : cemped (papan) rubak pikeun nutup bilik ti beulah luar, lebah darurung, atawa pikeun nutup tungtung darurung nu di hareup (dina imah panggung)

Kuda-kuda : balok kai nu dipasang dengdek anu nyambungkeun tihang adeg jeung pamikul

Pongpok : rohangan di sisi (handapeun suhunan) anu sok ditutup ku abig/ampig

Suhunan : bagean imah nu pangluhurna, ngujur manjang nurutkeun wangun imah

Wuwung : tutup hateup sapanjang sambungan suhunan, tempat patepungna kenteng/hateup dina puncak suhunan; wuwung sok dijieun tina seng, tembok, atawa tina injuk (dina imah di pasisian)

Amben : tepas imah panggung nu lantena tina palupuh

Tepas : emper, bagean imah panghareupna nu digemblangkeun, paranti narima semah, ngawangkong jeung tatangga, jsb

Patengahan : rohangan imah nu di tengah

Dapur/pawon : rohangan imah nu di tukang, paranti masak, jsb

Goah : rohangan (biasana di dapur) paranti nyimpen pabeasan, kadaharan, jsb

Pangkeng : kamar, rohangan imah paranti sare atawa barang simpen

Pakarangan : tanah sakurilingeun imah

Buruan : tanah hareupeun imah

Pipir : tanah tukangeun imah

Ngaran - Ngaran Patempatan

Alun-alun : tanah lapang (hareupeun kacamatan, kabupaten, jsb)

Babakan : lembur anyar, ngababakan=nyieun lembur anyar

Babantar : bagean walungan anu leah sarta deet

Bobojong : jojontor tanah anu nyodor ka cai (biasana di sisi walungan)

Bubulak : sarupa tegalan, tanah nu pinuh ku jukut nu aya di lamping gunung atawa di pasir

Dungus : ruyuk, rungkun, gundukan tatangkalan laleutik nu rada remet (di leuweung)

Huma : tanah darat (biasana di leuweung) nu dipelakan pare tur tara dikocoran cai

Jungkrang/jurang : legok anu jero sarta sisi-sisina gurawes

Karees : sisi walungan nu rea keusikan (mun di sisi laut, basisir)

Kebon : tanah darat nu dipelakan rupa-rupa pepelakan

Lamping : bagean gunung atawa pasir antara puncak jeung tutugan

Legon : bagean basisir anu ngelok ka darat, sarupa teluk ngan leuwih leutik

Lembur : kampung, tempat padumukan jelema nu rea imah

Leuwi : bagean walungan anu jero sarta biasana lega (rubak)

Monggor/momonggor : sarupa pasir ngan leuwih handap tur leuwih leutik

Muhara/muara : tungtung walungan di hilir, tempat patepungna walungan jeung laut atawa walungan leutik jeung walungan gede

Mumunggang/geger : bagean gunung pangluhurna (tonggong gunung)

Pasir : gunung leutik sarta handap

Reuma : tanah darat urut huma

Rorah : cai ngocor, sarupa susukan, ayana di leuweung

Sabang : tanah darat nu dihapit ku dua walungan

Sampalan : tegal di tengah leuweung tempat nyatuan sato jarah

Situ : sarupa balong ngan leuwih gede, leuwih lega (biasana walungan anu dibendung sok ngajanggelek jadi situ)

Somang : jurang gurawes sarta jero

Tanjung : jojontor, tanah anu nyodor ka laut

Tarikolot : tempat urut lembur, lembur narikolot = lembur nu tadina gegek imahna jadi corengcang, nu tadina haneuteun jadi tiiseun

Tegalan : tanah lega tur rata nu sabagean gede pinuh ku jukut wungkul

Teluk : bagean basisir anu ngelok ka darat (sabalikna tina tanjung)

Tepiswiring : sesebutan sejen keur pasisian atawa pilemburan

Tetelar : tanah datar di tengah sawah anu henteu kahontal ku cai, sok dipake pangangonan

Tutugan gunung : bagean gunung beulah handap (suku gunung)

Wahangan : walungan, cai gede nu ngocor ti girang ka muara; nu leuwih gede disebutna bangawan

Ngaran Wangunan/Parabot Paranti Meuntas

Cukang : kai atawa awi saleunjeur atawa sababaraha leunjeur luhureun susukan, solokan atawa walungan leutik

Jambatan : wangunan anu ngahubungkeun dua sisi wahangan, dijieun tina kai atawa beusi

Jambatan gantung : jambatan nu make tihang pangdeudeul, siga rawayan ngan leuwih tohaga

Kurutug : sasak tina kai

Rawayan : sasak nu teu make tihang pangdeudeul (siga jambatan gantung)

Sasak : siga cukang ngan kaina/awina leuwih rea, luhurna aya nu sok make dadampar awi meunang nganyam kerep siga kikis

Eretan : parahu atawa rakit paranti meuntaskeun jalma, nu meuntaskeunana narik eta parahu/rakit ku cara mapay (muntangan) balantara, nya eta tambang, hoe, atawa kawat gede nu dipanteng ti sisi ka sisi wahangan

Ngaran Wangunan

Bagan : saung ranggon di laut, paranti pamayang ngala lauk (masangkeun sirib atawa jaring), di banten disebutna bagang

Balandongan : adegan saheulaanan pikeun narima semah; tempat kamonesan dinu kariaan

Bale : adegan wangunan

Bale bandung : tempat ngabandungan parentah raja

Bale desa : kantor pamong desa

Bale kota : kantor walikota

Bale watangan : kantor pangadilan

Bedeng : imah leutik atawa imah dipetak-petak pikeun pagawe leutik upamana bae imah kontrakan

Bedeng : tempat pabinihan karet, kopi, enteh, jsb

Elos : adegan anu biasana tara di bilikan sabudeurna, paranti nyimpen bahan piimaheun

Garduh : wawangunan leutik sisi jalan tempat ngajaga kaamanan atawa tempat pangreureuhan nu ngaronda

Gosali : adegan tempat digawe panday (tukang nyieun parabot tina beusi)

Imah : wangunan tempat pamatuhan jalma

Istal/gedogan : kandang kuda

Jobong : kamar atawa imah leutik nu nempel di imah batur

Jongko/kios : adegan pikeun tempat dagang

Karapyak : kandang munding atawa sapi

Kobong : kamar leutik

Langgar : adegan tempat salat atawa diajar ngaji

Leuit : wangunan paranti nyimpen pare

Lio : adegan paranti nyieun kenteng atawa bata

Masigit : adegan gede paranti salat

Masjid : adegan gede paranti salat

Pagupon : kandang japati

Paranje : kandang hayam

Ranggon : saung nu luhur pisan kolongna; saung nu aya di luhur kai paranti ngintip sato

Saung : adegan leutik di kebon, di huma, atawa di sawah, paranti reureuh patani

Saung lisung : saung paranti nyimpen lisung atawa paranti nutu

Sorondoy : wangunan leutik nu ditempelkeun ka imah, di pake nyimpen kai, parabot nyawah, jsb

Tajug : masjid leutik di pakampungan

Ngaran Patukangan

Anjun : tukang nyieun parabot tina taneuh

Bujangga : tukang nyieun/nulis carita

Candoli : tukang ngajaga pabeasan dinu kariaan (biasana awewe)

Gending : tukang nyieun parabot tina kuningan

Kabayan : tukang dititah ka ditu ka dieu

Kajineman : 1) mandor sakitan, 2) tukang ngajaga jinem (nu dihukum)

Kamasan : tukang nyieun parabot tina emas atawa perak

Kebojengkeng : tukang ngagusur padati

Kulaer : kusir anu tumpakna dina kuda kareta pangagung

Kuncen : tukang ngurus kuburan

Legig : tukang ngasruk dina pamoroan

Malim : tukang nalukkeun sasatoan

Maranggi : tukang nyieun landean jeung sarangka keris

Merebot : tukang nakol bedug

Nyarawedi : tukang ngagosok permata

Pakacar : bujang, juru laden

Palatuk : iber anu tumpak kuda saheulaeun pangagung

Paledang : tukang nyieun parabot tina tambaga

Palika : tukang teuleum (ngala lauk)

Pamatang : tukang moro (nu sok ngagunakeun tumbak)

Pamayang : tukang ngala lauk di laut

Panday : tukang nyieun parabot tina beusi

Paneresan : tukang nyadap

Paninggaran : tukang moro

Sarati : tukang ngusir gajah

Di cutat tina: Peperenian (kandaga, unak-unik, rusiah basa sunda) karangan Drs. Ahmad Hadi, Spk.

Ngaran Kekembangan

Kembang awi : eumbreuk 

Kembang bako : bosongot 

Kembang bawang : ulated 

Kembang bolang : ancal 

Kembang boled : tela 

Kembang cabe : bolotot 

Kembang cau : jantung 

Kembang cengek : pencenges 

Kembang cikur : jelengut 

Kembang eurih : ancul 

Kembang gedang : ingwang 

Kembang genjer : gelenye 

Kembang hoe : bubuay 

Kembang honje : comrang 

Kembang jaat : jalinger 

Kembang jambe : mayang 

Kembang jambu aer : lenyap 

Kembang jambu batu : karuk 

Kembang jarak : uing 

Kembang jengkol : merekenyenyen 

Kembang jeruk : angkruk/angkes 

Kembang jotang : puntung 

Kembang kadu : olohok 

Kembang kalapa : suligar 

Kembang peuteuy : pendul 

Kembang kaso : curiwis 

Kembang kawung : pengis 

Kembang koneng : badul 

Kembang kulur : pelepes 

Kembang laja : jamotrot

Kembang leunca : pengit

Kembang limus : seleksek

Kembang lopang : cacas

Kembang muncang : rinduy

Kembang pare : ringsang

Kembang salak : sedek/gojod

Kembang sampeu : dingdet

Kembang taleus : ancal

Kembang tangkil : uceng

Kembang terong : moncorong

Kembang tiwu : badaus

Kembang waluh : alewoh


Dicutat tina : Peperenian (kandaga, unak-anik, rusiah basa sunda) karangan Drs. Ahmad Hadi, Spk